Rafale’nin yeni rotası: Sırbistan

Hava savunma kabiliyetlerini modern sistemlerle güçlendirmek isteyen Sırbistan, Fransız uçak üreticisi Dassault Aviation ile 12 adet Rafale savaş uçağı tedarik etmek için bir anlaşma imzaladı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić’in huzurunda 12 Rafale uçağın yanı sıra eğitim ve lojistik hizmetleri de kapsayan 29 Ağustos 2024 tarihinde Belgrad’da imzalanan anlaşma, Fransa ve Sırbistan arasında artan savunma işbirliğini yeni boyuta taşıyacak.

Sırbistan’ın silahlı kuvvetlerini modernize etme çabalarının bir parçası olan bu anlaşma, askeri bir alışverişten çok daha fazlasını ifade ediyor. Hırvatistan’ın ardından Sırbistan’ın da Rafale seçmesi ve özelinde savunma sanayii alanında artan Fransız etkisi, etnisite, dil, din ve mezhep bakımından dünyanın en karmaşık bölgeleri arasında yer alan Balkanlar’da  geniş kapsamlı etkileri olabilecek karmaşık stratejik değişimleri yansıtıyor.

Yeni askeri açılımlar, Fransa’nın Balkanlar’daki jeopolitik değişimlere daha etkin bir şekilde yanıt vermesine ve bölgedeki etkisini artırmasına yardımcı olacaktır.

Sırbistan Savunma Bakanı Bratislav Gašić ve Dassault Aviation CEO’su Éric Trappier tarafından imzalanan sözleşme, uçak başına 250 milyon Euro değerinde, tümü en son F4.1 konfigürasyonunda dokuz tek kişilik ve üç çift kişilik Rafale jetinin teslimatını kapsıyor. İlk uçakların 2029 yılına kadar teslim edilmesi planlanıyor.

Fransız Pençesi: Rafale

Fransız Hava ve Deniz Kuvvetlerinin hizmetindeki Jaguar, Crusader, Mirage F1 ve Super Etendard uçaklarının teknolojinin gerisinde kalmasıyla 1970’li yılların sonunda ordunun bu uçakların yerini alması ve farklı uçak tipleri kullanan her iki kuvvetin de ihtiyacını tek bir platformda karşılanmasının yanı sıra maliyetlerin düşürülmesi için başlattığı çalışmalar sonrasında Almanya, Fransa, İngiltere, İspanya ve İtalya Future European Fighter Aircraft (FEFA) projesine 1983 yılında dahil olur ancak Fransa’nın uçak gemilerinde kullanılacak çok rollü bir uçak ısrarı sonucunda 1985’te projeden ayrılırlar.

Buna rağmen çalışmalarını durdurmayan Fransa, ihyacını kendi imkanları ile karşılamak için Dassault sorumluluğunda Rafale’nin prototipinin üretimine 1984 yılında başlar ve ilk uçuş 1986’da gerçekleştirilir. Geliştirme ve test süreci uzun yıllar alan Rafale, 2004 yılında Fransız Donanması ve 2006 yılında Fransız Hava Kuvvetleri’nde hizmete girdi ve Afganistan, Libya, Mali, Irak ve Suriye’de görev yaptı.

Dassault, Mısır, Hindistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Hırvatisan, Yunanistan ve Endonezya’nın da aralarında bulunduğu ülkelere toplam 285 adet Rafale ihraç etti. 

Gelişmiş RBE2 AESA radar (200 km’nin üzerinde menzile sahip), elektronik harp, muhabere sistemleri ve art yakıcılar kullanılmadan süpersonik hıza ulaşması ile Rafale’ler yüksek güç-ağırlık oranına sahip çok rollü bir savaş uçağıdır. 

Delta kanat tasarımına sahip uçağın burun bölümünde manevra artırıcı ‘kanart’ yer alıyor. Bu tasarım sayesinde Rafale yüksek manevra gerektiren uçuşlarda çevikliğini kaybetmeden uçuşunu yerine getirebiliyor. Öte yandan hava girişleri radar kesitini (RCS) azaltmak için özel olarak tasarlanan uçağın üretim sürecinde kompozit malzemeler yoğun olarak kullanıldı.

Özellikle AESA radarın yüksek çıkış gücü ve uzun menzili, Rafale’nin Meteor gibi uzun menzilli havadan havaya füzeleri kullanmasına olanak sağlıyor. AESA radarlarının bir diğer özelliği de hava ve kara tehditlerine karşı uçağın dahili Elektronik Harp (EW) sistemi olan Thales tarafından MBDA ortaklığıyla geliştirilen SPECTRA (Uçak Tehditlerine Karşı Kendini Koruma Ekipmanı) ile entegre çalışabilmesidir. 

Rafale, ASMPA (Orta Menzilli Havadan Karaya Füzesi), nükleer savaş başlığı taşıyan süpersonik seyir füzesi, SCALP Seyir Füzesi, Exocet Gemisavar Füzesi, MICA Havadan Havaya Füze ve METEOR RamJet İtkili Havadan Havaya Füze, ve AASM havadan karaya mühimmat gibi geniş bir mühimmat ailesine sahiptir. 

Rafale, geniş muharebe yarıçapı, gelişmiş aviyonik ve silah sistemleri göz önüne alındığında, Eurofighter Typhoon, Gripen ve F-16 Blok 70 gibi 4. nesil uçakların en başarılılarından biri olarak kabul ediliyor.