Hırvatistan’da Rafale dönemi

Hırvatistan, Fransa’ya sipariş verdiği Dassault Rafale savaş uçaklarının ilk partisini hizmete aldı. 

Eski Yugoslavya’nın parçası olarak Soğuk Savaş’ın bitmesinin ardından Batı Bloku’nun parçası olmak üzerine dış politikasını şekillendiren, NATO’ya 2009 yılı itibarıyla üye olan Hırvatistan, askeri yapılanmasını NATO standartlarına uygun haline getirilmesi hususunda çalışmalarını sürdürüyor. 

Sovyetler Birliği döneminden kalma hava gücünü Batı Bloğu hava unsurlarıyla modernize etmek için uzun yıllardır girişimler de bulunan Hırvatistan, 2018 yılında İsrail’den 12 adet ikinci el F-16 satın almak istemiş fakat ABD’nin vetosuna takılmıştı. İsveçli SAAB firması tarafından da 2020 yılında 12 adet Gripen C/D için bir teklif sunulmuş fakat herhangi bir sonuca ulaşılamamıştı. İsrail ve İsveç’ten istediği hedefe ulaşamayan Hırvatistan yönünü Fransa’ya çevirmiş ve Kasım 2021’de Fransız Hava ve Uzay Kuvvetleri hizmetindeki 12 adet Rafale savaş uçağının tedariki için anlaşma imzalamıştı. 

Dassault Aviation, 25 Nisan 2024 Perşembe günü Hırvatistan’ın satın aldığı 12 Rafale F3R savaş uçağının ilk altı adedinin Fransa’da eğitim gören Hırvat pilotlar tarafından kullanılarak Zagreb yakınlarındaki 91. Hava Üssü’ne ulaştığını bildirdi. 

Dassault tesislerinde modernizasyonu devam eden geri kalan 6 uçağın ise 2024 sonuna doğru Hırvat Hava Kuvvetlerine teslim edilmesi bekleniyor. 1 milyar avronun üzerinde bir değere sahip olan anlaşma 12 uçağın yanı sıra silah sistemleri, yedek parçalar, lojistik ve eğitim hizmetlerini de içeriyor. Rafale uçaklarının envantere girmesi ile Sovyet döneminden kalan MiG-21 uçakları da hizmet dışına çıkarılacaktır. 

Fransız Pençesi: Rafale 

Fransız Hava ve Deniz Kuvvetlerinin hizmetindeki Jaguar, Crusader, Mirage F1 ve Super Etendard uçaklarının teknolojinin gerisinde kalması 1970’li yılların sonuna ordunun bu uçakların yerini alması ve farklı uçak tipleri kullanan her iki kuvvetinde ihtiyacını tek bir platform karşılanmasının yanı sıra maliyetlerin düşürülmesi için başlattığı çalışmalar sonrasında Almanya, Fransa, İngiltere, İspanya ve İtalya Future European Fighter Aircraft (FEFA) projesine 1983 yılında dahil olur ancak Fransa’nın uçak gemilerinde kullanılacak çok rollü bir uçak ısrarı sonucunda 1985’te projeden ayrılır. Buna rağmen çalışmalarını durdurmayan Fransa, ihyacını kendi imkanları ile karşılamak için Dassault sorumluluğunda Rafale’nin prototipinin üretimine 1984 yılında başlar ve ilk uçuş 1986’da gerçekleştirilir. Geliştirme ve test süreci uzun yıllar alan Rafale, 2004 yılında Fransız Donanması ve 2006 yılında Fransız Hava Kuvvetleri’nde hizmete girdi ve Afganistan, Libya, Mali, Irak ve Suriye’de görev yaptı. 

Dassault, Mısır, Hindistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Hırvatisan, Yunanistan ve Endonezya’nın da aralarında bulunduğu ülkelere toplam 285 adet Rafale ihraç etti. 

Gelişmiş RBE2 AESA radar (200 km’nin üzerinde menzile sahip), elektronik harp, muhabere sistemleri ve art yakıcılar kullanılmadan süpersonik hıza ulaşması ile Rafale’ler yüksek güç-ağırlık oranına sahip çok rollü bir savaş uçağıdır. 

Delta kanat tasarımına sahip uçağın burun bölümünde manevra artırıcı ‘kanart’ yer alıyor. Bu tasarım sayesinde Rafale yüksek manevra gerektiren uçuşlarda çevikliğini kaybetmeden uçuşunu yerine getirebiliyor. Öte yandan hava girişleri radar kesitini (RCS) azaltmak için özel olarak tasarlanan uçağın üretim sürecinde kompozit malzemeler yoğun olarak kullanıldı. 

Özellikle AESA radarın yüksek çıkış gücü ve uzun menzili, Rafale’nin Meteor gibi uzun menzilli havadan havaya füzeleri kullanmasına olanak sağlıyor. AESA radarlarının bir diğer özelliği de hava ve kara tehditlerine karşı uçağın dahili Elektronik Harp (EW) sistemi olan Thales tarafından MBDA ortaklığıyla geliştirilen SPECTRA (Uçak Tehditlerine Karşı Kendini Koruma Ekipmanı) ile entegre çalışabilmesidir. 

Rafale, ASMPA (Orta Menzilli Havadan Karaya Füzesi), nükleer savaş başlığı taşıyan süpersonik seyir füzesi, SCALP Seyir Füzesi, Exocet Gemisavar Füzesi, MICA Havadan Havaya Füze ve METEOR RamJet İtkili Havadan Havaya Füze, ve AASM havadan karaya mühimmat gibi geniş bir mühimmat ailesine sahiptir. 

Rafale, geniş muharebe yarıçapı, gelişmiş aviyonik ve silah sistemleri göz önüne alındığında, Eurofighter Typhoon, Gripen ve F-16 Blok 70 gibi 4. nesil uçakların en başarılılarından biri olarak kabul ediliyor.